کد مطلب:19192 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

با توجه به آيات قرآن كيفيت جان دادن مؤمن و كافر چگونه است؟

جان دادن براي مؤمن بسيار سهل و راحت است و بر اساس برخي روايات مانند آن است كه انسان گل خوشبويي را بو كند و ناگهان خود را در باغهاي بهشت ببيند (اصول كافي 1/35) اما براي منافق و كافر بسيار سخت و سنگين است؛ چنان كه بخواهند دندان كسي را بدون تخدير بكشند يا انگشت او را بدون بي هوشي موضعي قطع كنند، يا پزشكي بخواهد بدون تخدير و بي هوشي قلب بيماري را عمل كند يا ناخني را از گوشت انگشت جدا كند. جان كندن كافر و منافق به مراتب شديدتر و جانكاه تر از اينهاست. از اين رو به سرعت، تسليم شكنجه درد و عذاب فرشتگان مأمور قبض روح مي گردند و مي گويند ما كار بدي نكرديم: «الّذين تَتَوفّهم الملئكة ظالمي أنفسهم فألقوا السّلَمَ ما كنّا نعمل من سُوء بَلي إنَّ الله عَليم بما كنتم تعملون فَادْخُلوا أبواب جَهنّمَ خالدين فيها فلبئس مَثوَي المتكبِّرين» نحل/28ـ29؛ [فرشتگان جان آنان را مي گيرند، در حالتي كه در دنيا به خود ستم كرده و در حال احتضار به ناچار سر تسليم پيش آورده مي گويند: ما كار بدي نكردەايم. آري خدا به هر چه كردەايد آگاه است. از درهاي جهنّم وارد گرديد كه در آن جا جاودان خواهيد بود. دوزخ براي متكبّران بد جايگاهي است.

حديثي از امير مؤمنان(ع) در ذيل اين آيه نقل شده كه آن حضرت فرمود: هر كس اهل طاعت باشد فرشتگان رحمت متولّي قبض روح او مي گردند و هر كس اهل نافرماني و معصيت باشد فرشتگان عذاب روح او را مي گيرند. فرشته مرگ ياراني از فرشتگان رحمت و عذاب زير فرمان خود دارد: «فمن كان من أهل الطّاعة تولّت قبض روحه ملائكة الرّحمة و من كان من أهل المعصية تولّت قبض روحه ملائكة النّقمة و لملك الموت أعوان من ملائكة الرّحمة والنّقمة» (نور الثقلين 3/50)

به هر تقدير، چنان حالت دهشت و ترس تبه كاران را فرا مي گيرد كه ناگهان خود را با رخدادي سنگين چون زلزله روبرو مي بينند و همة هستي خود را فراموش كرده بعدها متوجّه مي شوند كه مردەاند. سوختن خود را درك مي كنند و حقيقت امر برايشان روشن مي گردد. قرآن كريم در اين باره مي فرمايد: «بل تأتيهم بغتةً فتَبْهَتَهُم فلا يستطيعون ردّها ولاهم يُنظرون» انبياء/40؛ [واقعة مرگ و قيامت ناگهان بر تبه كاران فرا رسد و آنان را مبهوت و حيران كند كه نه قدرت بر ردّ آن داشته و نه بر تأخير آن مهلتي توانند يافت.]

يكي از حكمت‎هاي تلقين ميّت نيز آن است كه ميّت را از آن هول جان كاه رهانيده و اوّليّات دين را به او ياد آورند. البته اين تلقين اثر دارد، گرچه براي كافر و منافق سودي نمي دهد.

اگر ستمگران بگويند ما در روي زمين مستضعف بوديم، خوب و بد را تشخيص نمي داديم و حسن و قبح اشيا را نمي فهميديم، فرشتگان در پاسخ گويند: چرا از منطقه كفر، نفاق و عصيان مهاجرت نكرديد، آيا زمين خدا گسترده نبود؟؛ «قالوا كنّا مستضعفين في الأرض قالوا أَلَمْ تَكُن أَرضُ الله واسِعةً فَتُهاجِروا فيها» نساء/97

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 4 (معاد در قرآن)